نماز غُفيلَه
نماز مستحبي غّفيله
در زبان عربي غفيله به غفلت و فراموشي كوچك مي گویند. اگر اين دو رکعتي به وسيله مؤمني به جا آورده شود هر چند مختصر و مفید هم باشد ، اِن شاءَ الله پروردگار، آن شخص را از بهشتیان قرار می دهد. واژه غُفَیله از ماده غفلت است و دلیل نامگذاری آن به این دلیل است که ساعت غفلت بین مغرب و عشا اتفاق می افتد، چرا که معمولاً در این ساعت تمام تلاش شیطان بر این است که انسانها را از یاد خدا و فضیلت بی نظیر نافله مورد غفلت قرار دهند.
یکی از علل توصیه ها به اقامه نماز غفیله و ثوابش آن است که:حضرت یونس (ع) با لحظه ای غفلت کردن از ياد خدا سرنوشتش را از قوم خود جدا کرد و در نهایت اسیر دریا و ماهی شد و پس از این که به درگاه خداوند بازگشت و در شكم ماهي مدام ذكر خدا را مي گفت، خداوند او را بخشيد و نجات پیدا کرد و شاید تنها دلیل تاکید رسول اکرم (ص) برای خواندن این نماز به خاطر همين غفلت های کوچک و بزرگی است که ما در زندگی خود دچار آنها می شویم و با توصیه به انجام آن خواهيم توانست از ظلمت های باطنی و ظاهری نجات پيدا كنيم.
بنا به گفته بزرگان: ارزشمند ترین ذکر در میان اذکار متعلق به ذکر یونسیه یعنی همان «لااله الا انت سبحانک انی کنت من الظالمین» می باشد. همه اهل بیت علیهم السلام از تمامی آیات و نشانه هایی که در نماز غفیله وجود دارد آگاه هستند: بنابراین دستوراتی به ما داده شده است به عنوان مثال در باره ذکر«لااله الاّانت» که در ابتدای نماز غفیله گفته می شود، از پیامبر(ص) نقل شده که فرمودند: این ذکر از اسم اعظم خداست و موجب برآورده شدن دعاها می شود.
فواید و ثواب بسیار زیادی در روایات شیعه برای نماز غفیله مطرح شده که در زير مي آيد:
1. فضیلت بسیاری برای نماز بین نماز مغرب و عشاء بسیار بیان شده است و آن نماز مختص توبه کنندگان است و در روایت آمده است که از آن با نام «غُفیله» یاد می شود و دارای دو رکعت می باشد که در رکعت اول بعد از حمد آیه وَ ذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً و در رکعت دوم پس از حمد آیه وَ عِنْدَهُ مَفاتِحُ الْغَیْبِ خوانده می شود، و ثواب این نماز پیشگاه خدا بالاتر از گرفتن روزه است. (دیلمی، حسن، ارشاد القلوب الی الصواب، سلگی نهاوندی، علی، ج1، ص 232)
2. امام صادق (ع) از پدرش و او از پدرانش (علیهم السلام) روایت نموده که پیامبر خدا (ص) فرمود: در ساعاتی که غافل شدید نماز نافله به جا بیاورید اگر چه دو رکعت نماز ساده باشد چراکه آن دو رکعت بهشت و سرای ارجمندی را برای شما مقام می آورد. سوال شد:ای پیامبر خدا! ساعت غفلت کدام است؟ فرمود: بین نماز مغرب و عشاء است. (صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، حسن زاده، صادق، ص 115، ح 1)
3. به نقل از هشام بن سالم از امام صادق (ع) که آن حضرت فرموده است:هر شخصی در بین نماز مغرب و عشا این دو رکعت را به جا بیاورد و به این دعا تبرّک جوید و حاجتی از درگاه خدا درخواست نماید پروردگار حاجتش را برآورده خواهد کرد خود و هر آن چه را می خواهد به او می بخشد». شيخ بهایی، منهاج النجاح فی ترجمة مفتاح الفلاح، بسطامی، علی بن طیفور، ص 309
نحوه و کیفیت خواندن نماز غفیله
نماز غفیله دو رکعت می باشد در رکعت اوّل آن، پس از حمد بایستی به جای سوره، این آیه را بخواند: «وَ ذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَیْهِ فَنادی فِی الظُّلُماتِ أَنْ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ نَجَّیْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ کَذلِکَ نُنْجِی الْمُوْمِنِینَ». و ركوع و سجده ها را انجام بدهد و براي انجام ركعت دوم از جاي خود برخيزد. آيات 87 و 88 سوره مباركه الانبياء.
در رکعت دوم پس از حمد به جای سوره، این آیه را بخواند «وَ عِنْدَهُ مَفاتِحُ الْغَیْبِ لا یَعْلَمُها إِلَّا هُوَ وَ یَعْلَمُ ما فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ ما تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلَّا یَعْلَمُها وَ لا حَبَّةٍ فِی ظُلُماتِ الْأَرْضِ وَ لا رَطْبٍ وَ لا یابِسٍ إِلَّا فِی کِتابٍ مُبِینٍ». سوره مباركه الانعام آيه 59
پس از خواندن اين آيه به جاي سوره در قنوت بگويد: «اللَّهُمَّ إِنِّی اسْأَلُکَ بِمَفاتِحِ الْغَیْبِ الَّتِی لا یَعْلَمُهَا الَّا انْتَ انْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ انْ تَفْعَلَ بِی کَذا وَ کَذا» و به جای کلمه «کذا و کذا» حاجت های خود را بگوید و بعد بگوید: «اللَّهُمَّ انْتَ وَلِیُّ نِعْمَتِی وَ الْقادِرُ عَلَی طَلِبَتِی تَعْلَمُ حاجَتِی فَأسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمُ السَّلامُ لَمَّا قَضَیْتَهَا لِی» سپس به ركوع برود و پس از دو سجده پاياني تماز، سلام و تشهد بگويد و نماز را تمام كند. اگر نتواند اين آيات و ذكرها را از حفظ بخواند، مي تواند از روز كاغذي كه نوشته است بخواند. البته رفته رفته در اثر تكرار در شبهاي ديگر آنها را به زودي حفظ خواهد كرد.